انقلاب اسلامی ماهیتی منحصر به فرد دارد و جالب است انقلابی با این عظمت تاکنون براساس معیار و ارمان و اهداف خود تئوریزه نشده است. برای هر رخداد انقلابی منابع سخت افزاری و نرم افزاری و برقراری ارتباط بین این دو لازم است و فراهمی این شرایط البته کفایت نمی کند. چه بسا اگر مکفی بود در دوره پهلوی، کمونیست سازماندهی و بسیج نیروها و شبکه فی مابین لازمه را داشتند ولی مقهور قدرت مردمی اسلام شدند. امام ره از طریق ظرفیت های دینی و ادغام بین حق فردی و اجتماعی و تلازم حق و تکلیف توده ها را برای انقلاب بسیج کرد.
اصولا برای تبین انقلاب ها در دنیا یا از روش اثبات گرایانه یا هرمونتیک و یا رئالیسم استفاده می شود و در این بین کسانی انقلابی ما را تبیین کردند که ناظر بیرونی بودند و از درون انقلاب اطلاعی ندشتند. برای همین دلایل مختلفی را برای انقلاب بیان کردند. از شکاف اقتصادی و سیاسی در جامعه یا شکاف بین مدرنیته تحمیلی و سنت و یا غلبه سرمایه داری سهمگین و تمرکز گرا و نارضایتی بدنه اجتماعی. نظریه های از جمله ایجاد بحران هویت در جامعه، سیاست های آزادگرایانه دمکرت ها.
یکی از تبین های مهمی که اکنون نیاز داریم این است که این ساختارها را تغییر دهیم و نیاز داریم به خودآگاهی تاریخی، ملی، شیعی و فرهنگی برسیم. اگر برای این ارثیه های شوم فکری نکنیم دچار بحران هویتی می شویم.
یکی از راهبردهای امام تربیت معنوی جامعه بود و انسان شناسی الهی را امام بنا نهاد و زیست معنوی را احیا کرد. از عقل اثبات گرایی که معتقد به خدامردگی بود جهاد و شهادت را به رخ دنیا کشید. همین باور و زیست دینی توانست احقاق بخش و پیشبرنده انقلاب شود . اصولا تاریخ ایران یک تاریخ دینی است و هر حرکت غیردینی در جامعه ایرانی محکوم است.
انقلاب اسلامی پدیده زایا و نو به نویی است و تمامی ندارد و این تصور که انقلاب اسلامی به پایان رسیده و عصر جمهوری اسلامی و هم شکل شدن با دنیا مدرن و غرب زده است ، غلط است. همین پاردایم انقلاب است که می تواند بسیج میلیونی و کنگره عظیم اربعین را سامان بخشد. در دروه های مثل دوره سازندگی تلاش شد پارادایم توسعه جایکزین اتقلاب شود . پاردایمی که شتابان و هیچ سنخیتی با هویت و گذشته و تاریخ این ملت نداشت ولی با همه این اوصاف اکنون گفتمان انقلاب در زیست مردم جریان دارد.
اربعین و حضور میلیونی افراد در این رفتار جمعی دینی نشان از رشد و بالندگی انقلاب است که در این عصری که مدرنیته و فردگرایی و سود محوری و لذت گرایی جبلان می کند همچنان رفتارهای این چنین دینی با این عظمت با وجود سانسور غرب شکل می گیرد.
یادداشت از اکبر بهاری
